Τραύμα είναι η ψυχοσωματική αντίδραση του ατόμου σε μια τρομακτική εμπειρία που μπορεί να προκύψει σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή στη ζωή ενός ανθρώπου.

Με αφορμή τους βετεράνους πολέμου και τα καθηλωτικά ψυχοσωματικά συμπτώματα που τους βασάνιζαν για χρόνια μετά την αποστράτευση τους, το 1980 η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρία περιέλαβε τις επιβλαβείς τραυματικές αντιδράσεις στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών, κάτω από την ομπρέλα μιας διάγνωσης που γνωρίζουμε πλέον ως Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD).

Η επαναστατική μελέτη CDC-Kaiser Permanente, δυσμενών παιδικών εμπειριών (ACE’s)

Η μελέτη CDC-Kaiser Permanente δυσμενών παιδικών εμπειριών (ACE’s), που έγινε το 1995 στις Ηνωμένες Πολιτείες, ήταν μια πρωτοποριακή μελέτη που άλλαξε την κατανόηση μας για το τραύμα, τα είδη τραύματος και τις καταστροφικές συνέπειες του. Η μελέτη αυτή διερεύνησε τον αντίκτυπο της παιδικής κακοποίησης, παραμέλησης και οικογενειακής δυσλειτουργίας σε μελλοντικά προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας σε περισσότερους από 17.000 ενήλικες.
Τα αποτελέσματα της μελέτης ήταν κρίσιμα στην κατανόηση του μεγέθους των καταστροφικών συνεπειών του παιδικού Τραύματος καθ’ όλη τη διάρκεια της ενήλικης ζωής του ατόμου.
Από τη μελέτη αυτή, μάθαμε περισσότερα όχι μόνο για τις ψυχολογικές επιπτώσεις των δυσμενών παιδικών εμπειριών στο νεαρό εγκέφαλο, αλλά και για τις μακροπρόθεσμες επιπλοκές στην υγεία μας που μπορεί να προέλθουν από την επαναλαμβανόμενη έκθεση σε κακοποιητικές εμπειρίες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ισχυρή σύνδεση μεταξύ δυσμενών παιδικών εμπειριών (ACE’s) και μελλοντικών συμπεριφορών όπως βία, εθισμό, καθώς επίσης και καταστροφικών σωματικών συνεπειών, όπως φθίνουσα υγεία, χρόνιες ασθένειες, έως και χαμηλό προσδόκιμο ζωής.
Αυτή η έρευνα, σε συνδυασμό με πρόσφατες εξελίξεις στην Νευροεπιστήμη, ήρθαν να εμβαθύνουν κατά πολύ την κατανόηση μας σε σχέση με το Τραύμα και τα διαφορετικά είδη του, μια εξέλιξη που οδήγησε στον διαχωρισμό της Μετατραυματικής Διαταραχής (PTSD) από αυτό που πλέον ονομάζουμε Συνθέτη Μετατραυματική Διαταραχή (C-PTSD).

Τι είναι το ΣΥΝΘΕΤΟ ΤΡΑΥΜΑ  (C-PTSD)

Σύνθετο Τραύμα ή αλλιώς Σύνθετη Μετατραυματική Διαταραχή, είναι η πολυεπίπεδη ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΗ Α Ν Τ Ι Δ Ρ Α Σ Η του οργανισμού μας, στη ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΑ ΕΚΘΕΣΗ σε υπερβολικό στρες που έχει προκληθεί από ΑΛΛΕΠΑΛΗΛΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ. Αυτές οι εμπειρίες προκύπτουν από γεγονότα που συνταράσσουν ένα παιδί σε βαθμό που το νευρικό του σύστημα κατακλύζεται, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ανταποκριθεί σε φυσικές, εξελικτικές ανάγκες. Η διαταραχή αυτή είναι συχνά αρκετά μεγάλη ώστε να προκαλέσει μακροχρόνιες αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου του. Αντίξοες παιδικές εμπειρίες που μπορεί να οδηγήσουν σε πολύπλοκο τραύμα περιλαμβάνουν: παραμέληση, προγεννητικό τραύμα, σωματική, σεξουαλική ή συναισθηματική κακοποίηση.
Οι κακοποιητικές εμπειρίες, παγώνουν στον χρόνο που βιώθηκε το τραύμα και κατά τη διάρκεια της μετέπειτα ενήλικης ζωής καθιστούν τον άνθρωπο συγκλονισμένο, αβοήθητο, απομονωμένο και ακινητοποιημένο σε σωματικό, κοινωνικό, επαγγελματικό και διαπροσωπικό επίπεδο.
Οι νευροεπιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι όταν έχουμε βιώσει επαναληπτικά τραυματικά γεγονότα, ο εγκέφαλος μας υφίσταται επιζήμιες αλλαγές στη δομή του, με αποτέλεσμα να διακυβεύονται οι ακόλουθες λειτουργίες: Αυτογνωσία, Εκτελεστική Λειτουργία, Συναισθηματική Ρύθμιση, Ορθολογική, Εννοιολογική και Γλωσσική Επεξεργασία.
Οι τραυματικές μνήμες του παρελθόντος αποτυπώνονται σε αρχέγονες περιοχές του εγκεφάλου ενώ ο νεοφλοιός, ο πύργος ελέγχου του εγκεφάλου, βγαίνει «εκτός λειτουργίας». Τότε ενεργοποιούνται τα ενστικτώδη τμήματα του εγκεφάλου μας: Το Λιμπικό Σύστημα που είναι η έδρα των συναισθημάτων, μαζί με το Εγκεφαλικό Στέλεχος που ρυθμίζει τις ζωτικές μας λειτουργίες. Εκεί βρίσκονται οι πανάρχαιοι τρόποι αντιμετώπισης του κινδύνου, που είναι η Φυγή, το Πάγωμα η Πάλη και η Υποταγή. Όταν αυτές οι περιοχές παραμένουν συνεχώς ενεργοποιημένες χωρίς τη βοήθεια του εξελιγμένου νεοφλοιου, το σύστημα μας χάνει την ισορροπία του. Όταν βρισκόμαστε σε αυτή την κατάσταση, ο άγρυπνος εσωτερικός μας κόσμος μοιάζει σαν μια αίθουσα θεάτρου που ενεργοποιείται συνεχώς το σύστημα συναγερμού με κάθε ασήμαντη αφορμή, προειδοποιώντας μας για έναν κίνδυνο που δεν υπάρχει. Ο οργανισμός μας οδηγείται σε χρόνια υπερδιέγερση. Ως αποτέλεσμα, τα άτομα με σύνθετο τραύμα δεν αισθάνονται ασφαλή. Στον πυρήνα της ύπαρξής τους υπάρχει μια βαθιά έλλειψη εμπιστοσύνης στον κόσμο. Βλέπουν το περιβάλλον ως συνεχώς απειλητικό. Η διαστρεβλωμένη αυτή αίσθηση, επηρεάζει την εσωτερική εικόνα και κατανόηση του εαυτού, καθώς και το νόημα που δίνουμε στα εξωτερικά ερεθίσματα, χωρίς να έχουμε την ικανότητα διαχώρισης της εμπειρίας μας στο παρόν από την παρελθοντική τραυματική εμπειρία, αφού οι αισθήσεις της τραυματικής μνήμης επαναλαμβάνονται υποσυνείδητα ξανά και ξανά μέσω του ευαισθητοποιημένου νευρικού συστήματος.
Τραύμα δεν είναι μια επίπονη ιστορία που αφηγούμαστε για κάτι που συνέβη στο παρελθόν. Είναι το σημερινό αποτύπωμα αυτού του παρελθοντικού πόνου, της φρίκης και του φόβου που ζει μέσα στους ανθρώπους, βιωμένο στο εδώ και τώρα σαν να ήταν τότε.
Κατά συνέπεια, το άτομο κατακλύζεται συχνά από συναισθήματα ακατανόητου και καταιγιστικού τρόμου, οργής, συντριπτικής ντροπής και βαθιάς θλίψης. Συναισθήματα που συνήθως δεν επικοινωνούνται, διότι υπάρχει ο φόβος του κοινωνικού στίγματος. Γεγονός που καθιστά το άτομο μόνο και αβοήθητο, σε έναν ατελείωτο, αδιαχείριστο πόνο.

Θεραπεία Τραύματος
Για να θεραπεύσουμε τα τραυματικά συμπτώματα, πρέπει να αποκατασταθεί η εξισορρόπηση της σωματικής, συναισθηματικής και νοητικής λειτουργίας του ατόμου. Ο στόχος είναι τριπλός: αφενός να επιτευχθεί η αναγνώριση και κατανόηση είτε του ανεξέλεγκτου συναισθήματος είτε της άκαμπτης λογικής, η αυτοπαρατήρηση και συμπονετική κατανόηση του εαυτού και τέλος η ψυχολογική ευεξία, συμπεριλαμβανομένης της αίσθησης ισορροπίας μεταξύ συναισθήματος, σκέψεων, δράσεων και διαπροσωπικών σχέσεων.
Μέσα από την τραυματοθεραπεία, μπορούμε να βρούμε νέους, λειτουργικούς τρόπους προστασίας του εαυτού μας, ενώ παράλληλα να συνειδητοποιήσουμε την εκπληκτική ικανότητα του εγκεφάλου και του σώματός μας να θεραπεύεται και να μας οδηγεί στο ψυχικό σθένος και στην ευημερία.

Τα πρόσφατα δεδομένα νευροεπιστημονικών ερευνών προειδοποιούν ότι η ενημέρωση, η πρόληψη και η αποτελεσματική αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του Σύνθετου Τραύματος αποτελεί άμεσο υγειονομικό θέμα και επιτακτική κοινωνική ανάγκη. Το σπουδαίο μήνυμα ελπίδας που μας δίνει η επιστήμη είναι ότι υπάρχουν πλέον τρόποι να θεραπεύσουμε τον εγκέφαλο, την ψυχή και το σώμα μας. Δεν είμαστε μόνοι με τον αβάσταχτο πόνο του παρελθοντικού εφιάλτη που βιώσαμε. Είμαστε όλοι μαζί στην προσπάθεια της ίασης, γιατί αφορά όλους μας.

Στην Ελλάδα το διαγενεακό τραύμα ταλαιπωρεί τα οικογενειακά μας συστήματα απο γενιά σε γενιά. Οι γενιές των γονέων που μας μεγάλωσαν είτε βίωσαν φρικτά χρόνια κατοχής, πολέμου και φτώχειας ή ακολούθησαν αμέσως μετά ως μεταπολεμική γενιά με όλο τον φόβο, την φρίκη, τις ζωώδεις ψυχικές άμυνες και την πρωτόλεια ανάγκη για επιβίωση που τους μεταφέρθηκε συμπεριφορικά και γονιδιακά από τους δικούς τους γονείς. Λόγω του διαγενεακού τραύματος που  πλέον είμαστε σε θέση να ξέρουμε ότι μεταφέρεται ΚΑΙ γονιδιακά (δείτε Epigenetics) και που πάει πίσω στο 1200, όσο περίεργο και αν ακούγεται, η χώρα μας υποφέρει από συλλογικό μετατραυματικό στρες και όσο πιο σύντομα το καταλάβουμε τόσο το καλύτερο για τη χώρα μας και για τις οικογένειες μας.